Σταυρός και δικαιωματισμός

 

Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι.

Η άρση του σταυρού επί του ώμου είναι, κατά το ανωτέρω χωρίο, μία εθελούσια διαδικασία. Είναι ακολούθηση του Χριστού και του παραδείγματός Του, είναι απάρνηση του εαυτού και των δικαιωμάτων του εαυτού. Ο σταυρός του καθενός, ιδωμένος απόλυτα δεν είναι δικαιοσύνη. Είναι απανθρωπία. Ο σταυρός είναι σταυρός. Δεν είναι δωρεά. Είναι θυσία. Δεν είναι ευημερία. Είναι ζόρισμα και στενοχωρία. Γι'αυτό και δεν γίνεται εύκολα αποδεκτός. Είτε πρόκειται για σωματικό και ψυχικό έλειμμα είτε για κοινωνική αδικία η σύγχρονη τάση είναι να απορρίπτεται από τον ώμο και να καταπατείται.

Σύγχρονη τάση είναι η κατοχύρωση του ανθρωπίνου δικαιώματος. Βασικά δικαιώματα αλλά και δικαιώματα προσαρμοσμένα στις εκάστοτε ανθρώπινες ανάγκες. Ένας δικαιωματισμός διδάσκεται και κυριαρχεί. Ένας δικαιωματισμός που αρνείται τον προσωπικό σταυρό. Σήμερα η κοινωνία θλίβεται και καταθλίβεται εύκολα. Ο προσωπικός σταυρός λογίζεται ανυπόφορος. Η απάρνηση του εαυτού που ζητά ο Κύριος δεν λογίζεται ως επιλογή ζωής. Αντίθετα, η δικαίωση των αναγκών του εαυτού είναι το ζητούμενο.

Ανάγκες που προκύπτουν από τη διαφορετικότητα "οικονομούνται" ώστε οι έννοιες να διευρύνονται και να γίνονται συμπεριληπτικές μεταφράσεων και ερμηνειών που εξομαλύνουν το "σταυρό". Σε αυτές τις διευρύνσεις δεν λείπουν οι χριστιανικές φωνές. Αργά και δειλά πρώτα, με σταθερά βήματα αργότερα, εκκλησιαστικές κοινότητες όπως οι προτεσταντική, ακολουθούμενη από την ρωμαιοκαθολική, ευλογούν αυτές τις εννοιολογικές διευρύνσεις προτάσσοντας το δικαιωματισμό.

Δεν θα αργήσει να ακολουθήσει πιο δειλά και η Ορθόδοξη Εκκλησία. Όταν όλη η κοινωνία αλλάζει, όταν η φωνή του δικαιωματισμού γίνεται πιο έντονη και πιο επιτακτική, αναπόφευκτα θα ασκηθεί "οικονομία". Μια οικονομία που θα λογισθεί ως αγάπη για τον πλησίον και την ελάφρυνση του σταυρού του. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι ελάφρυνση του σταυρού αλλά απόσειση του βάρους. Ελάφρυνση του σταυρού είναι η προσωπική συνοδοιπορία και συν-φορά του βάρους. Ο σταυρός σώζει. Η αναίρεση του σταυρού δεν σώζει. Η αναίρεση του σταυρού δεν αποτελεί μίμηση Χριστού. Η αναίρεση του σταυρού είναι διάθεση αλλαγής του τρόπου σωτηρίας. Υπάρχει όμως άλλος τρόπος σωτηρίας εκτός από αυτόν που δίδαξε ο Κύριος με το παράδειγμά Του;

Εδώ είναι το παράδοξο. Ζητάμε να αποσείσουμε το βάρος για να εργαστούμε ευκολότερα τη σωτηρία. Μα αν ο σταυρός είναι το εχέγγυο της σωτηρίας, πώς επιθυμούμε συγχρόνως δύο αντίθετα πράγματα; Και τι να κάνει ο Κύριος; Τι να κάνει η Εκκλησία Του; Να εργαστεί τη σωτηρία μας και να καταφάσκει το σταυρό ή να εργαστεί την ευκολία μας και τον αποσείσει; Εάν βρισκόμαστε σε μία προσευχητική κατάσταση και θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς στην προσευχή μας πρέπει να αποδεχθούμε ότι σωτηρία χωρίς σταυρό είναι ανόητη προσευχή. Αυτό φαίνεται και στην πράξη. Όταν αποσείουμε το σταυρό μειώνεται και ο χρόνος και η ποιότητα της προσευχής. Ο σταυρός αναγκάζει σε προσευχή και η προσευχή δικαιώνεται με το σταυρό. Το δικαίωμα του σταυρού είναι η απάρνηση του εαυτού.